درباره انجمن آثار و مفاخر فرهنگی
فعالیت انجمن از بدو تأسیس تا پیروزی انقلاب اسلامی (1301- 1357 ش)
انجمن در ابتدا فعالیت خود نخست بنای آرامگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی را در توس احداث کرد. همچنین کنگره بین‌المللی فردوسی را به مناسبت هزارمین سال تولد این حکیم نامدار ایرانی در سال 1313ش برگزار نمود. پس از برگزاری جشن هزاره فردوسی، انجمن که یک سازمان ملی و فاقد درآمد و اعتبار مخصوص بود تا 1323 ش از فعالیت باز ماند.
در 22 آذر ماه 1323 ش انجمن که برای مدتی فعالیت نداشت، به دنبال تصویب اساسنامه‌ای جدید از نو آغاز به کار کرد و اقدامات مهمی را در این دوره از فعالیت خود به شرح زیر انجام داد:
1. ساخت آرامگاه برای بزرگان نامور ایران چون فردوسی، ابن سینا، سعدی، نادرشاه، خیام، شیخ عطار، کمال‌الملک، باباطاهر، صائب تبریزی، شیخ روز بهان بقلی، سیبویه، شیخ ابوالحسن خرقانی، شاه شجاع، ابن یمین فریومدی، ابوالحسن بیهقی، اوحدی مراغه ای و بسیاری بزرگان دیگر؛ احداث بنای معظمی در گورستان تاریخی سرخاب تبریز در مجاورت بقعه متبرک سید حمزه و آرامگاه شادروان ثقة الاسلام شهید به یاد سرایندگان و ادبای مدفون در خطه آذربایجان.
2. کمک به بازسازی بناهای تاریخی ایران در اصفهان، شیراز و خراسان
3. طبع و نشر آثار بزرگان ایران و کتابهای مربوط به جغرافیای تاریخی شهرهای ایران و باستانشناسی.
4. سفارش به ساخت 7 طرح سیاه قلم از شعرا و دانشمندان ایران و همچنین 13 تندیس توسط انجمن از جنس گچ – سنگ مرمر، سپری و از جنس برنز به شرح ذیل:
1- مجسمه نشسته فردوسی از سنگ مرمر، هدیه دولت ایران به دولت ایتالیا
2- مجسمه نشسته فردوسی از سنگ مرمر در باغ آرامگاه فردوسی در شهر طوس
3- مجسمه برنزی عظیم الجثه در باغ نادری در شهر مشهد مقدس
4- مجسمه نیم تنه خیام از سنگ مرمر در آرامگاه خیام در شهر نیشابور
5- مجسمه نشسته خیام از سنگ مرمر در پارک لاله تهران
6- مجسمه ایستاده فردوسی از سنگ مرمر در میدان فردوسی تهران
7- کتیبه نیم برجسته از صورت کمال الملک در آرامگاه کمال الملک در شهر نیشابور
8- نیم تنه نادرشاه در موزه نادری آرامگاه نادرشاه در شهر مشهد مقدس
9- مجسمه امیرکبیر در ایتالیا
10- مجسمه یعقوب لیث صفاری در زابل
11- مجسمه بوعلی سینا از سنگ مرمریت در شهر مشهد مقدس
12- مجسمه سعدی از سنگ مرمریت در شهر شیراز
13- مجسمه فرشته عدالت از سنگ مرمریت در کاخ دادگستری
(لازم به ذکر است، کلیه آثار فوق توسط زنده یاد استاد ابوالحسن خان صدیقی ساخته شده است)
5. برگزاری کنگره بین المللی ابن سینا در سال 1333 ش و چاپ و انتشار کتابها و رسالات فارسی او مشتمل بر 19 اثر، کتاب جشن نامه ابن سینا ( 4 مجلد) و ترجمه مجلد اول جشن نامه به زبان فرانسه.
انجمن آثار و مفاخر فرهنگی پس از پیروزی انقلاب اسلامی
پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی ایران و ایجاد بستر مناسب دینی و فرهنگی مبتنی بر تعالیم اسلام، شورای عالی انقلاب فرهنگی، اساسنامه جدید «انجمن آثار و مفاخر فرهنگی» را در سال 1366ش و متمم آن را در سال 1373ش از تصویب گذراند و بدین ترتیب انجمن دوره سوم فعالیت خود را آغاز کرد. متن اساسنامه و متمم آن چنین است:
وضعيت حقوقی و ثبت انجمن
ماده 9- انجمن، مؤسّسهای است عمومی، عام المنفعه و دائمی و اموال آن نيز عمومی است.
تبصره: كليّه حقوق و امتيازات و اموال انجمن آثار ملّی (سابق) به انجمن آثار و مفاخرفرهنگی تعلّق دارد و اين انجمن جايگزين انجمن آثار ملّی محسوب می‌شود.
اين متمم در 9 ماده و 2 تبصره در جلسه 338 مورّخ 73/06/29 شورای عالی انقلاب فرهنگی تأييد شد.
در نخستين گام پس از تعيين اعضای هيأت مديره و همچنين رئيس هيأت مديره انجمن آثار و مفاخر فرهنگی اقدامات ضروری جهت تنظيم جداول سازمانی و نيروی انسانی و همچنين تدوين شرح و وظايف هر يك از مديريتهای داخلی انجمن آغاز شد و با تصويب سازمان و وظايف مديريتهای انجمن و ابلاغ به قسمتها، فعّاليّت عملی جهت راه اندازی مجموعه، شكلی تازه به خود گرفت.
اعضای هيأت امنای انجمن آثار و مفاخر فرهنگی
با عنايت به ماده سوم اساسنامه انجمن آثار و مفاخر فرهنگی (مصوّبات جلسات124 و128 مورّخ 66/06/03 و 66/07/21 شورای عالی انقلاب فرهنگی) و نظر به اتمام دوره اعضای حقیقی هيأت امنای انجمن، افراد ذيل از ميان شخصيّتهای دانشگاهی، فرهنگی و هنری به عنوان اعضای حقیقی جديد انتخاب شدند.
- ریاست محترم جمهوری حضرت حجت‌الاسلام والمسلمین جناب آقای دکتر حسن روحانی (عضو حقوقی)
- وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی جناب آقای دکتر سید عباس صالحی (عضو حقوقی)
- وزیر محترم علوم، تحقیقات و فناوری جناب آقای دکتر منصور غلامی (عضو حقوقی)
- جناب آقای دکتر علی اکبر ولایتی (عضو حقیقی)
- جناب آقای دكتر محمّدرضا مخبر دزفولی (عضو حقیقی)
- جناب آقای حجت الاسلام والمسلمین دکتر سید صدرالدین شریعتی (عضو حقیقی)
- جناب آقای دكتر غلامعلی حدّاد عادل (عضو حقیقی)
- جناب آقای دکتر سید عزت الله ضرغامی (عضو حقیقی)
- جناب آقای مهندس سید مصطفی میر سلیم (عضو حقیقی)
اعضای هيأت مديره انجمن آثار و مفاخر فرهنگی
براساس بند الف ماده 2 متمم اساسنامه انجمن، اعضای جديد هيأت مديره و رئيس انجمن برای دو سال به پيشنهاد وزير فرهنگ و ارشاد اسلامی و تأیید هیأت امنا به شرح ذیل انتخاب گرديدند:
- جناب آقای دکتر حسن بلخاری قهی (رئیس انجمن)
- جناب آقای دكتر مهدی محقق (رئیس هیأت مدیره انجمن)
- جناب آقای دکتر اصغر دادبه
- حجت‌الاسلام والمسلمین جناب آقای مرتضی واعظ جوادی
- جناب آقای دکتر مهدی حجت
اعضای انجمن آثار و مفاخر فرهنگی
دکتر حسن بلخاری قهی (رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی)
استاد دانشگاه تهران، دکترای فلسفه هنر و زیبایی شناسی
مهندس وحیدرضا قربانی (معاون اجرایی انجمن)
کاوه خورابه (معاون علمی پژوهشی انجمن)
مجید نیک نژاد (خزانه دار انجمن)
فعالیت های انجمن پس از پیروزی انقلاب اسلامی
انجمن از زمان تصویب اساسنامه در سال 1366 هـ . ش در شورای عالی انقلاب تا تصویب متمم اساسنامه در 1373 هـ . ش - که از آن می‌توان به عنوان قانون تأسیس انجمن نام برد - فعالیت خاصی نداشت و تنها به چاپ 11 جلد کتاب که در قبل از انقلاب سفارش آنها را داده بود، اقدام نمود. اما از سال 1373 هـ . ش فعالیت های انجمن آغاز گردید.
انجمن در طول فعالیت خود از 1373هـ .ش تا کنون مبادرت به برگزاری بیش از 184 مراسم بزرگداشت در تهران و 42 مراسم در شهرستانها و همچنین 12 مراسم نکوداشت برای مفاخر ایران و اسلام (شخصیتهای بین‌المللی) کرده است.